Khi nội bộ không đủ kế thừa: Doanh nghiệp nên thuê ngoài Executive Search hay đào tạo từ bên trong?

Trong quá trình phát triển, không ít doanh nghiệp phải đối diện với một thực tế: nhân sự kế thừa nội bộ chưa sẵn sàng đảm nhận vai trò lãnh đạo. Khi đó, khoảng trống nhân sự cấp cao có thể ảnh hưởng trực tiếp đến vận hành và chiến lược dài hạn.

Hai giải pháp thường được nhắc đến là thuê ngoài dịch vụ Executive Search hoặc đầu tư đào tạo từ bên trong. Vậy đâu là lựa chọn phù hợp? Bài viết này sẽ phân tích ưu – nhược điểm của từng hướng đi, đồng thời gợi ý cách doanh nghiệp có thể kết hợp để đạt hiệu quả tối ưu.

1. Thực trạng thiếu hụt nhân sự kế thừa trong doanh nghiệp

Kế hoạch kế nhiệm (succession planning) vốn được xem là yếu tố sống còn, đặc biệt với doanh nghiệp có tốc độ phát triển nhanh hoặc hoạt động trong môi trường cạnh tranh cao. Tuy nhiên, nhiều tổ chức vẫn rơi vào tình huống “lỗ hổng lãnh đạo” vì chưa chuẩn bị kịp thời.

Nguyên nhân của vấn đề này khá đa dạng, nhưng phổ biến nhất là:

• Doanh nghiệp phát triển quá nhanh, khiến đội ngũ nội bộ không theo kịp về năng lực và kinh nghiệm.
• Nhân sự chủ chốt rời đi đột ngột, tạo ra khoảng trống khó bù đắp ngay lập tức.
• Thiếu chiến lược phát triển nhân tài dài hạn, dẫn đến không có lớp kế cận sẵn sàng.

Hậu quả của sự thiếu hụt kế thừa lãnh đạo không chỉ dừng lại ở khâu vận hành, mà còn ảnh hưởng toàn diện đến doanh nghiệp:

• Hoạt động bị gián đoạn, làm giảm năng suất và hiệu quả công việc.
• Suy giảm sức cạnh tranh, đặc biệt khi đối thủ có chiến lược nhân sự tốt hơn.
• Văn hóa tổ chức bị lung lay, khi thiếu người giữ lửa và định hướng.

Thiếu kế hoạch kế nhiệm khiến nhiều doanh nghiệp đối diện rủi ro gián đoạn lãnh đạo.

2. Executive Search – giải pháp thuê ngoài lãnh đạo cấp cao

Khi khoảng trống lãnh đạo xuất hiện, Executive Search trở thành lựa chọn nhanh chóng và hiệu quả. Đây là dịch vụ săn đầu người cấp cao, giúp doanh nghiệp tiếp cận những ứng viên tinh hoa trên thị trường.

2.1 Ưu điểm của Executive Search

Điểm mạnh nhất của Executive Search là khả năng mở ra mạng lưới nhân tài rộng lớn mà doanh nghiệp khó tiếp cận nếu tự tuyển dụng. Cụ thể:

• Tiếp cận nhanh nhân tài chất lượng cao, nhờ hệ thống kết nối sẵn có của các công ty headhunter.
• Đa dạng nguồn ứng viên, bao gồm lãnh đạo có kinh nghiệm quốc tế hoặc từng làm việc tại các tập đoàn lớn.
• Giảm rủi ro chọn sai người, thông qua quy trình đánh giá và kiểm tra tham chiếu chặt chẽ.

2.2 Hạn chế của Executive Search

Dù mang lại hiệu quả cao, giải pháp này cũng tồn tại một số nhược điểm mà doanh nghiệp cần cân nhắc:

• Chi phí tuyển dụng cao, đặc biệt khi tìm ứng viên cho các vị trí cấp cao chiến lược.
• Ứng viên cần thời gian hòa nhập, để thích nghi với môi trường và văn hóa mới.
• Nguy cơ thiếu gắn kết, nếu lãnh đạo mới không nhanh chóng xây dựng niềm tin với đội ngũ.

Executive Search mở ra cơ hội tiếp cận nhân sự cấp cao hàng đầu thị trường.

3. Đào tạo nội bộ – chiến lược nuôi dưỡng lãnh đạo tương lai

Bên cạnh thuê ngoài, nhiều doanh nghiệp chọn cách nuôi dưỡng nhân sự từ nội bộ để phát triển đội ngũ kế thừa. Đây là chiến lược dài hạn, giúp gắn kết nhân viên và duy trì văn hóa đặc trưng.

3.1 Ưu điểm của đào tạo nội bộ

Điểm mạnh rõ rệt của chiến lược này chính là sự đồng điệu giữa con người và văn hóa tổ chức:

• Hiểu rõ giá trị cốt lõi, vì nhân sự nội bộ đã quen với môi trường và định hướng chung.
• Tăng động lực và gắn kết, nhờ cơ hội thăng tiến và sự ghi nhận.
• Hiệu quả lâu dài về chi phí, khi doanh nghiệp đầu tư phát triển bền vững thay vì tuyển liên tục từ bên ngoài.

3.2 Hạn chế của đào tạo nội bộ

Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có đủ nguồn lực và thời gian để đào tạo hiệu quả:

• Thời gian phát triển lâu dài, có thể kéo dài nhiều năm trước khi nhân sự đủ năng lực lãnh đạo.
• Nguy cơ không đạt kỳ vọng, khi một số nhân viên không phát triển đúng hướng như mong đợi.
• Thiếu góc nhìn mới mẻ, khiến doanh nghiệp dễ rơi vào vòng lặp cũ và kém đổi mới.

Đào tạo nội bộ giúp doanh nghiệp xây dựng đội ngũ lãnh đạo gắn bó và thấu hiểu văn hóa tổ chức.

4. Nên chọn Executive Search hay đào tạo từ bên trong?

Không có câu trả lời duy nhất cho mọi doanh nghiệp. Tùy vào tình hình thực tế, doanh nghiệp có thể linh hoạt lựa chọn hoặc kết hợp hai giải pháp. Trường hợp nên ưu tiên thuê ngoài Executive Search thường xuất hiện khi nhu cầu cấp bách và yêu cầu đặc thù:

• Cần gấp nhân sự cấp cao để lấp khoảng trống ngay lập tức.
• Vị trí đòi hỏi kỹ năng hiếm, mà nội bộ không thể cung cấp.
• Mở rộng thị trường mới, cần lãnh đạo có kinh nghiệm quốc tế.

Trong khi đó, doanh nghiệp nên tập trung vào đào tạo nội bộ nếu định hướng lâu dài và có tiềm năng kế thừa rõ rệt:

• Chiến lược nhân sự bền vững, gắn liền với phát triển dài hạn.
• Đội ngũ trẻ nhiều tiềm năng, cần cơ hội để trưởng thành.
• Mục tiêu giữ vững văn hóa, tránh sự xáo trộn do nhân sự bên ngoài.

Tuy nhiên, giải pháp tối ưu nhất thường là sự kết hợp: ngắn hạn nhờ Executive Search – dài hạn nhờ đào tạo nội bộ. Cách tiếp cận này giúp doanh nghiệp vừa giải quyết tình huống khẩn cấp, vừa xây dựng nền tảng nhân sự vững chắc.

Kết hợp Executive Search và đào tạo nội bộ giúp doanh nghiệp cân bằng giữa tốc độ và sự bền vững.

5. Vai trò của HR2B trong giải quyết bài toán kế thừa lãnh đạo

Để doanh nghiệp lựa chọn đúng chiến lược, việc có một đối tác tư vấn và tuyển dụng nhân sự cấp cao đáng tin cậy là rất quan trọng. Với hơn 20 năm kinh nghiệm, HR2B là một trong những công ty hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực Executive Search. Không chỉ dừng lại ở tuyển dụng, HR2B còn đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc hoạch định chiến lược phát triển nhân sự dài hạn.

• Mạng lưới ứng viên đa ngành, giúp doanh nghiệp tiếp cận nhân sự chất lượng cao ở nhiều lĩnh vực.
• Quy trình tuyển chọn chuyên nghiệp, giảm thiểu rủi ro chọn sai người.
• Tư vấn phát triển nhân sự kế thừa, giúp doanh nghiệp cân bằng giữa đào tạo nội bộ và tuyển ngoài.

HR2B là đối tác chiến lược tin cậy trong Executive Search và phát triển nhân sự cấp cao.

Trong kỷ nguyên cạnh tranh khốc liệt, bài toán kế thừa lãnh đạo trở thành ưu tiên chiến lược của mọi doanh nghiệp. Lựa chọn giữa thuê ngoài Executive Search và đào tạo nội bộ không phải là “hoặc – hoặc”, mà cần sự kết hợp linh hoạt. Doanh nghiệp muốn phát triển bền vững nên có kế hoạch song song: đào tạo thế hệ lãnh đạo tương lai, đồng thời sử dụng Executive Search để kịp thời lấp đầy khoảng trống quan trọng.